فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از متن فایل  :

چکیده:

 وابستگی و سوء مصرف مواد مخدر در جهان امروز به عنوان یکی از 4 بحران اساسی بشر محسوب می گردد . این پدیده شوم باعث از هم پاشیدگی و طلاق بسیاری از خانواده ها ، به انحراف کشیده شدن شیوه زندگی جوانان و نوجوانان ، ایجاد و گسترش بیماریهای عفونی مانند هپاتیت ، سل و ایدز ، عوارض جسمی و روانی ، ضررهای اقتصادی عمده ، مشکلات عمیق اجتماعی ، طلاق ، جرم و جنایت و مرگ و میر گردیده است .

امروزه بحث اعتیاد فقط به معنی مصرف تریاک ، هرویین و ... نیست بلکه متاسفانه در آزمایشگاههای زیر زمینی و با ترکیب مواد شیمیایی و غیر مجاز هر روزه مواد مخدر جدیدتری تولید  گردیده و اقشار بیشتری از جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان را در گرداب خود غرق می کند .

 مقدمه:

سوء مصرف مواد و اعتیاد که به حق در میان مردم به بلای خانمان سوز شهرت یافته است، امروزه به یکی از دغدغه­‌های بزرگ جوامع بشری تبدیل شده است. تمامی صاحب‌نظران و متخصصان اعتیاد در این نکته اتفاق نظر دارند که اعتیاد و سوء مصرف مواد را باید یکی از بارزترین مشکلات زیستی، روانی و اجتماعی دانست. از سویی شواهد بین­‌المللی از افزایش سوءمصرف مواد غیرقانونی در کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورها حکایت دارد

به گزارش ایسنا، در ایران نیز برخی تحقیقات حاکی از وجود و افزایش اعتیاد به مواد مخدر و مصرف این مواد در کودکان و نوجوانان زیر 18 سال است. آمار مراجعان خودمعرف به مراکز بازپروری طی سال­‌های 1375 تا 1377 سهم کسانی که پیش از 10 سالگی مصرف مواد خود را آغاز کرده بودند از تقریباً صفر به 1.2 درصد رسید.

عومل افزایش اعتیاد در کودکان و نوجوانان

یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در این‌باره به ایسنا می‌گوید: عواملی همچون بحرانی بودن سنین نوجوانی، افزایش دسترسی، کاهش قابل توجه قیمت، نگرش مثبت نسبت به مصرف، ادراک­ پایین خطر و... در افزایش مصرف مواد در این گروه جمعیتی دخیل دانسته شده­‌اند.

همچنین علاوه بر مواد غیرقانونی داروهای تجویز شده دارای پتانسل سوءمصرف همچون ترامادول، ترکیبات حاوی کدئین، بنزودیازپین­‌ها و... نیز به قصد تجربه سرخوشی از طرف برخی کودکان و نوجوانان مورد مصرف قرار می­‌گیرد و منجر به وابستگی به خود این داروها یا پیشروی به سمت مصرف مواد سنگین­‌تر می­‌شوند.

"محمد ترکمان" می‌افزاید: مصرف مواد در کودکان و نوجوانان با مجموعه­‌ای از آسیب­‌ها و مشکلات حوزه سلامت عمومی همچون اختلالات رفتاری و روانی و بیماری­‌های منتقله از راه جنسی همراه است. به علاوه شروع مصرف مواد از دوره کودکی و نوجوانی به شدت عوارض اجتماعی ناشی از مصرف را تشدید کرده و مانع شکل­‌گیری مهارت­‌های لازم برای یک زندگی مولّد می­‌شود.

اینک، سؤال و نگرانی اساسی مردم از مسئولان نهادهای دولتی و خصوصی این است: برای پیشگیری از اعتیاد کودکان و نوجوانان حداقل در سطح تدوین برنامه‌های آموزشی که هزینه مالی زیادی ندارد و از درگیری‌ها و کشمکش‌های امنیتی و سیاسی به دور است، چه برنامه‌ای دارید؟ آموزش‌هایی که با تکیه برتحقیقات علمی، عوامل خطر و روش‌های پیشگیری و مقابله را مشخص کند، به صورت مؤثر و هماهنگ اجرا شود و تا سالیان دراز تداوم یابد!

در این راستا یکی از برنامه‌های مفید شناسایی کودکان و نوجوانان در معرض خطر سوء مصرف مواد (با گرایش مثبت نسبت به مصرف مواد) و سایر رفتارهای پرخطر باید از دغدغه‌های اساسی متولیان تعلیم و تربیت باشد.

لزوم مداخلات دولت برای حل بحران

ترکمان در ادامه می‌گوید: در زمینه مداخلات دولت در این مورد، می‌توان گفت ماده 33 پیمان‌نامه جهانی کودک صراحتاً خود دولت‌ها را مسئول حمایت کودکان و نوجوانان در برابر مواد‌مخدر می‌داند و می‌گوید: دولت‌ها باید تمامی اقدامات مناسب همراه استفاده از امکانات قانونی، اداری، اجتماعی و آموزشی را به عمل ‌آورند تا کودک را علیه موادی که مطابق اسناد بین‌المللی به‌عنوان مواد اعتیادآور و مخدر شناخته شده‌اند، حمایت و از به کارگیری غیرمجاز کودکان در تولید و یا توزیع این مواد جلوگیری کنند.

وی می‌افزاید: آموزش مهارت‌های فرزندپروری به والدین برای فراگیری الگوهای صحیح تربیتی، آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید بر مهارت‌های ارتباطی و قاطعیت‌ورزی به کودکان و نوجوانان در معرض خطر، آشناسازی کودکان و نوجوانان در معرض خطر با انواع مواد مخدر و عوارض مواد مخدر، تشکیل گروه­‌های همیاری، آگاه‌سازی معلمان و والدین در زمنیه راهکارهای پیشگیرانه از اعتیاد، ارائه بسته­‌های آموزشی-تفریحی و... از جمله مداخلات پیشگیرانه مناسب در زمینه اعتیاد کودکان و نوجوانان است.

یک درمان سازمان‌یافته نیاز است

این روانشناس بالینی درباره نحوه درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به سوءمصرف مواد مخدر توضیح می‌دهد: از منظر درمانی نیز ذکر این نکته لازم است که چون کودکان و نوجوانان اساساً با بزرگسالان متفاوت هستند، درمان­‌های معمول بزرگسالان اغلب برای آن‌ها مؤثر واقع نمی‌شود.

کودکان و نوجوانان به لحاظ رشد تکاملی، نگرش­‌ها، باورها و ملاحظات محیطی همچون پس­‌زمینه­‌های خانوادگی و تحصیلی شرایط متفاوتی با بزرگسالان دارند. برای درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان یک رویکرد سازمان‌یافته، نظام­‌مند و ادغام یافته مورد نیاز است.

در این رویکرد باید تمام نیازهای درمانی کودکان و نوجوانان شناسایی شده، سپس برنامه درمانی متناسب برای پاسخ به آن نیازها توسط متخصصان رشته­‌های مختلف حوزه درمان­‌های طبی، روانی، اجتماعی طراحی و با مشارکت نزدیک خانواده و افراد کلیدی اجتماع اجرا شود.

پیشگیری بهتر از درمان

ترکمان در پایان می‌گوید: گرچه با این توصیف و لزوم اهمیت ما شاهد غفلت مداخلات در سنین کودکی و نوجوانی در سطح کشور هستیم به گونه‌ای که هیچ مرکز یا موسسه‌ای در زمینه پیشگیری و مداخلات درمانی در کشور تأسیس نشده است.

البته اخیراً زمزمه‌های تأسیس اولین کمپ ترک اعتیاد کودکان و نوجوانان در تهران بصورت پایلوت به گوش می‌رسد اما آیا بهتر نیست پیشگیری را از سطوح اول و دوم که بسیار کم هزینه‌تر هستند، شروع کنیم؟ این امر تحقق نمی‌یابد مگر با راه اندازی مراکز و موسساتی که به صورت اختصاصی با هدف پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان فعالیت کنند.

عوامل فردی موثر در گرایش به مصرف مواد مخدر عبارتند از :